Wanneer beginnen de jaargetijden?

Bovenstaande tijden worden gegeven in Gecoördineerde wereldtijd (UT), dat is het zelfde als Greewich Mean Time.

In Nederland en in de Europese Unie lopen we 1 uur voor op de gecoördineerde wereldtijdtijd. Tel daarom 1 uur op bij de aanvang van de lente en de winter.

In Nederland (en in de Europese Unie) gebruiken we
zomertijd, we zetten de klok dan 1 uur vooruit. Zomertijd gaat in op de laatste zondag van maart en duurt tot de laatste zondag van september. Tel daarom 2 uur op bij de aanvang van de zomer en de herfst.

De daglengte is de tijd tussen opkomst en zonsondergang van de zon. Eigenlijk duurt de dag nog iets langer omdat het korte tijd voor zonsopkomst en even na zonsongang, tijdens de schemering al licht is. De dag waarop de zomer begint (in juni) is de langste dag, de dag waarop de winter begint (in december)
is de kortste dag van het jaar.

De meteorologische lente begint altijd op 1 maart, de zomer op 1 juni, de herfst op 1 september en de winter op 1 december.

Een seizoen of jaargetijde is een jaarlijks terugkerende periode van 3 maanden. Het jaar is ingedeeld in 4 jaargetijden van ongeveer 3 maanden: lente, zomer herfst en winter. Overigens vallen deze jaargetijden vooral in de gematigde tot hogere breedten samen met duidelijk te onderscheiden klimatologische periodes. In de tropen is het altijd zomer, of blijken de seizoenen op een heel andere wijze. In het oude Egypte onderscheidde men bijvoorbeeld maar drie seizoenen, en in Indonesië kent men de droge en natte moesson (regentijd).

De seizoenen ontstaan door de schuine stand van de aardas ten opzichte van de as van haar baan rond de zon. Hierdoor valt in onze zomer meer zonlicht op het noordelijk halfrond, en in onze winter meer op het zuidelijk halfrond. De seizoenen duren niet precies drie maanden, en zijn niet even lang. Dit komt doordat de aardbaan een ellips is  in januari beweegt onze planeet sneller dan in juli, waardoor onze zomer langer duurt dan onze winter (maar in onze zomer staat de Aarde wel verder van de Zon!)

Het begin en einde van de seizoenen vinden niet steeds op dezelfde datum plaats, maar deze schommelen wat. Dit komt doordat een jaar niet exact 365 dagen telt, zoals onze kalender, maar circa zes uur langer duurt. Hierdoor begint bijvoorbeeld de lente steeds zes uur later, totdat een schrikkeldag plaatsvindt, waarmee gecorrigeerd wordt voor dit effect, en waarna het begin van de lente weer met een dag terug springt. De lente begint hierdoor tussen 2001 en 2050 op 19, 20 of 21 maart.

Door de kanteling van de aardas zijn de seizoenen op het zuidelijk halfrond tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond. Vanaf om en nabij 23 september, wanneer de zon recht boven de evenaar staat (equinox) beweegt deze schijnbaar steeds verder naar het zuiden, tot hij op ± 22 december boven de Steenbokskeerkring staat. Deze dag is ten zuiden hiervan de langste dag van het jaar, en betekent het begin van de zomer op het zuidelijk halfrond. Rond 20 maart staat de zon wederom boven de evenaar en begint op het zuidelijk halfrond de herfst.

In tegenstelling tot het noordelijk halfrond staat de zon op het zuidelijk halrond (behalve in het gebied tussen de evenaar en de Steenbokskeerkring, wanneer het zomer is) rond het middaguur altijd in het noorden, en deze beweegt dus schijnbaar van rechts naar links gedurende de dag.